دانش نام‌شناسی و پژوهش‌های علوم تاریخی

نام‌شناسی (Onomastics)، دانش مطالعة نام­هاست از هر نوع و در هر دورة تاریخی که باشند. هدف این دانش، اسامی خاص و در واقع هرچیزی است که نامی بر آن تعلق گیرد. موضوع این دانش می­تواند حوزه­های گوناگون با اهداف گستردة پژوهشی باشد. هدف از نگارش این مقاله تبیین جنبه­های گوناگون نام‌شناسی و بیان دانش­های مرتبط با آن و همچنین توضیح ضرورت پرداختن به این دانش است.  نشان­دادن پیشینة توجه به این موضوع به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم و روشن‌ساختن جایگاه این دانش در مطالعات علمی ایران، هدف دیگر نگارش این مقاله است. ازآنجاکه شیوة نام­گذاری با جغرافیا، زبان، دین و زمان تغییر می­کند، بررسی روند این تغییرات در زمان­ها و مکان­های گوناگون می­تواند در مسائل مختلف کارگشا باشد. درحقیقت آنچه سبب اهمیت «اسامی خاص» می­شود، کارکردهای فرهنگی، اجتماعی، سیاسی، تاریخی، زبان­شناسی، سندشناسی، باستان­شناسی و شاخه­های بسیار دیگر است که می­تواند نتایج مهم و کاربردی ازجمله روشن‌شدن علت تغییر نام­های افراد و اماکن در دوره­های تاریخی مختلف و همچنین میزان نفوذ زبان­های گوناگون در جغرافیایی خاص و بسیاری نتایج دیگر را به‌دست‌دهد. همچنین نام‌شناسی در ایران نیازمند پژوهش­های بیشتر در شاخه­های گوناگون است؛ چراکه بیشتر تحقیقات نام‌شناسی انجام­شده دربارۀ اسامی ایران اسلامی به دورة معاصر اختصاص دارد و به پیش از این دوره، کمتر توجه شده است.